Kaynak: yükseklisans.net

“ALES‘e nasıl çalışılır? ALES’e nasıl hazırlanmalıyım?” – Bu sorular ALES sınavına hazırlanan her adayın akıllarına gelen ilk sorulardır. ALES sınavına her yıl ortalama 300 bin aday başvurmakta ve bunların büyük bir çoğunluğu 70’in altında bir not alır. Bu durum da ALES’e ciddi bir hazırlık yapılması gerektiğini gösterir.

ALES Sınavını Tanıyın

ALES sınavı genel olarak bilgi ağırlıklı bir sınav değildir, mantıksal düşünme yoluyla sonuçlara ulaşabileceğiniz sorular içerir. Tabi, belirli bir mantık çizgisinde soruları çözmek gerekse de Türkçe ve Matematik testlerinin temel konularına hakim olmayı gerektirir.

ALES sınavının en büyük problemi zaman sıkıntısıdır. Toplamda her adayın sorumlu olduğu 120 soru bulunur ve sınavın süresi 150 dakikadır. ALES sınavına giren adayların büyük bir çoğunluğu zamanın yeterli olmamasından şikayetçidir. Adayların büyük bir çoğunluğu tüm sorulara cevap verememekte ve zaman sıkıntısını aşamadığından dolayı aslında alabileceği puanın çok altında bir puan almaktadır.

Katsayısı Fazla Olan Testlere Ağırlık Verin

ALES’te zor sorular daha fazla puan getirir şeklinde büyük bir yanılgı bulunmaktadır. Aslında bu yargı direkt olarak değil, dolaylı olarak doğrudur. Kolay soruları sizin de yapabileceğinizi varsayarsak üzerine zor sorulara da doğru cevap verirseniz mantıken daha fazla net ile daha fazla puan alırsınız. Aynı testteki bütün soruların size getirisi aynı olacaktır; katsayılar her test için sözel, eşit ağırlık ve sayısal puan türlerinde farklıdır. Standart sapmadan dolayı sözel, eşit ağırlık ya da sayısal puanınızın daha yüksek olması ortalamanın üzerinde olduğunuzu gösterir.

Arkadaşımla kıyasladım, benim netlerim daha az olmasına rağmen daha yüksek puan aldım diyebilirsiniz. Bu durum arkadaşınızdan katsayısı yüksek olan testlerde daha fazla net yaptığınız anlamına gelir; toplam net bir kesinlik ifade etmez.

ALES sınavında sözel, eşit ağırlık ve sayısal puan türlerine göre adayların çözmeleri gereken testler şu şekildedir:

• ALES Sözel puanı için: Sözel 1, Sözel 2, Sayısal 1
• ALES Eşit Ağırlık puanı için: Sayısal 1, Sayısal 2, Sözel 1
• ALES Sayısal puan için: Sayısal 1, Sayısal 2, Sözel 1

testleri çözülmelidir. Yalnız burada dikkat edilmesi gereken nokta testlerin katsayılarıdır. Testlerin katsayıları da şu şekildedir:

• ALES’te sözel puanını yüksek tutmak isteyen adayların öncelikle sözel 1 ve sözel 2 testlerine odaklanması gerekir. Sadece sözel testleri çözerek 90 üzeri bir puan almak gayet mümkündür. Sözel 1 ve sözel 2 testlerinin katsayısı 0,40 iken, sayısal 1’in 0,20’dir.
• ALES eşit ağırlık puanını yüksek tutmak isteyen adayların öncelikle sözel 1 ve sayısal 1 testlerine ağırlık vermeleri gerekir. Sözel 1 ve sayısal 1 testlerinin katsayısı 0,40 iken sayısal 2 testinin katsayısı 0,20’dir. Eşit ağırlık puanını kullanacak olan adayın sayısal 1 ve sayısal 2 testlerine ağırlık vererek sözel 1 testini ikinci plana bırakması pek mantıklı olmayacaktır.
• ALES sayısal puanını yüksek tutmak isteyen adayların sayısal 1 ve sayısal 2 testlerine ağırlık vermeleri gerekse de sözel 1 testi de neredeyse diğer testler kadar önemlidir. Sayısal 1 ve sayısal 2 testleri 0,35 katsayıları bulunmakta iken, sözel 1 testinin ise 0,30 katsayısı bulunmaktadır.

Konu Eksiklerinizi Giderin

ALES sınavının bilgi ağırlıklı olmaması temel konular için özel bir çalışma yapmayacağınız anlamına gelmez, özel bir çalışma yapmanız gerekir. ALES puanı yüksek lisans ve doktora alımlarında, akademik kadrolara başvurularda en yüksek yüzdeye sahip olduğu için ne kadar yüksek puan alırsanız, programa kabul edilme şansınız o kadar artar.

• Yukarıdaki yazımızda ALES konu dağılımları ayrıntı olarak bulunmaktadır. Bu konu dağılımlarını içeren konu anlatımlı kaynaklar edinin ya da online kaynaklardan yararlanın.
• Bildiğinizi düşündüğünüz konular dahil olmak üzere bütün konulara sil baştan tekrar çalışın.
• Konu çalışırken tam anlamıyla benimsemediğinizi düşündüğünüz bütün noktaları yazarak not alın. Unutmayın yazarak çalışmak unutma oranını en aza indirger.
• Aldığınız notları ertesi gün tekrar okuyun. 3 gün sonra tekrar okuyun ve daha sonraki zamanlarda 1 hafta aralığı geçmeyecek şekilde sürekli tekrar edin. Bu sayede unutmanız neredeyse imkansız hale gelecek.

Mantık Sorularına Önem Verin

ALES mantık soruları hem sözel testlerde hem de sayısal testlerde bulunmaktadır. ALES mantık soruları ilk bakıldığında uğraştırıcı, fazla zaman alan soru tipleri olarak görülse de öyle değildir. Bu soruları çözmek için gerekli teknikler bilindiğinde oldukça kolay hale gelmektedir. ALES mantık sorularını çözerken şunlara dikkat etmeniz gerekir.

• Mantık sorusunun çözümüne geçmeden önce verilenleri hemen bir kenara not etmeyin. Öncelikle mantık sorusunun verilenlerini baştan sona kadar okuyun. Birçok mantık sorusunda verilenler incelendiğinde mutlaka birkaç verilemeyen de kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.
• Tablo çizin ve verilenleri ve yaptığınız çıkarımları yerine koyun.
• Bütün verilenleri tabloda yerine koyduktan sonra tekrar verilenleri baştan sonra okuyun ve başka çıkarımlar yapılmadığından emin olun.
• Bütün verilenleri ve daha sonradan yaptığınız çıkarımların eksiksiz olduğundan ve tabloya koyduğunuzdan eminseniz soru çözümüne geçebilirsiniz. Tabloya verilenleri doğru bir şekilde yerleştirdiğinizde soru çözümü oldukça basit hale gelmektedir.

Bonus: Örnek ALES Mantık Sorusu Çözümü

Örnek olarak ALES 2012 sonbahar 47-50 arası mantık sorularını inceleyeceğiz:

Soruyu bir tablo mantığına oturtmadan önce verilenleri baştan sona okuduktan sonra şu çıkarımlara özellikle dikkat etmemiz gerekiyor:

• Soruda 4 kadın ve 5 erkek  bulunmaktadır.
• Düğün fotoğrafı çektiren 3 çiftin olması bunun 3 erkek ve 3 kadın olduğu anlamına geliyor. Yani toplamda 6 kişi düğün fotoğrafı çektirmiş. Sadece 3 kadın ve 3 erkeğin düğün fotoğrafı çektirdiğine dikkat edin.
• Ayşe, Gamze ve Işıl düğün fotoğrafı çektiren 3 kadın olduğuna göre Canan’ın vesikalık fotoğrafı çektirdiği çıkarımını yapıyoruz.
• Sabah saatlerinde fotoğraf çektirenlerin Ayşe, Canan ve Harun olmasından, geriye kalanların akşam fotoğraf çektirdiği çıkarımını yapıyoruz.
• Sabah fotoğraf çektiren Ayşe’nin düğün fotoğrafı çektirdiği bildiğimize göre sabah fotoğraf çektiren tek erkek olan Harun’un da düğün fotoğrafı çektirdiği çıkarımını yapıyoruz.(Canan’nın vesikalık fotoğraf çektirdiğinden zaten bahsetmiştik.)
• Akşam fotoğraf çektirenlerden Bahri’nin vesikalık fotoğraf çektirdiğini biliyoruz. Akşam fotoğraf çektirecekler arasında sadece kadın olarak Gamze ve Işıl kaldığına göre sadece 2 erkeğin daha düğün fotoğrafı çektirdiği çıkarımını yapıyoruz. Yani akşam Bahri’nin yanı sıra vesikalık fotoğraf çektirenin bir erkek olduğu çıkarımı yapıyoruz.

Bu çıkarımları verilenlerden yola çıkarak kolayca yapabiliyoruz, tek dikkat etmemiz gereken verilenleri iyi değerlendirmek. Şimdi verilenleri tablo mantığına göre yazalım:

Önemli Uyarı: Verilenleri ve çıkarımları tam olarak yapmadan asla ama asla soru çözümüne geçmeyiniz. Verilenleri baştan sona 2-3 defa okuyun, verilenlerden mutlaka çıkarımlar yapabilmelisiniz, sorular da zaten bu çıkarımlara göre gelir.

Verilenler ve çıkarımlar ile tablomuzu oluşturduktan sonra şimdi soru çözümüne geçebiliriz:

Soru kesin yargı sorusu, yani tablomuzda kesin olarak doğru bildiğimiz verileri analiz edeceğiz. Tablomuza baktığımızda “sabah saatlerinde vesikalık fotoğraf çektiren 1 kişi vardır.” yargısını kesin olarak çıkartabiliyoruz. Doğru cevap A şıkkı. (Tabloyu doğru bir şekilde yaptığımızdan emin olduğumuz sürece sadece doğru şıkkı arayabiliriz, diğer şıkları kontrol ettiğinizde yanlış cevap olduklarını çok rahat bir şekilde görebilirsiniz.)

Soru bir çıkarım sorusu, sabah saatinde düğün fotoğrafı çektiren kişilerin Ayşe ve Harun olduğunu zaten biliyoruz. Ayşe de şıklarda olmadığına göre doğru cevap Harun, yani D şıkkı.

Soru şartlı bir verilen içeriyor, fakat sadece soruyu karmaşıklaştırmak için verilmiş sorunun çözümüyle verilen şartın ilgisi bulunmamakta. Ayşe, Canan ve Harun’un sabah saatinde fotoğraf çektirdiğini ve diğer herkesin akşam fotoğraf çektirdiğini biliyoruz. Bu durumda Davut, Işıl ve Faruk akşam fotoğraf çektirmiştir, yani cevap  E şıkkı.

Soru bir “olabilir” sorusu. Bu durumda tablomuzda soruda verilen kritere uyabilecek bütün verilenleri göz önünde bulundurmamız gerekiyor. Tablomuza baktığımızda Davut, Emre ve Faruk’tan birinin vesikalık fotoğraf çektirdiğini biliyoruz. Bu durumda Davut ve Faruk vesikalık fotoğraf çektirmiş olabilir çıkarımını yapabiliyoruz. Yani cevap B şıkkı.

Bol Bol Deneme Çözün

Evet, bol bol deneme çözün. Piyasada ne kadar deneme bulabiliyorsanız, üşenmeden hepsini tüketmeye çalışın. Ne kadar çok soru çözerseniz o kadar başarınız artacak. Deneme çözerken şunlara dikkat etmelisiniz:

• Konu eksiklerinizi giderdiğinizden ve bütün konulara hakim olduğunuzdan emin olana kadar deneme soruları çözümlerinde kendinize bir süre vermeyin. Soruları rahat rahat çözün.
• Takıldığınız soruları hemen birilerine sormayın, defalarca deneyin. Konu anlatımlarına göz atın. Unutmayın çözüm yolunu kendiniz bulursanız, o soru tipi artık sizde kalıcı hale gelecektir. Yeterince uğraşmadan destek alırsanız geçici çözüm olabilir. Artık çözemeyeceğinizden eminseniz destek alabilirsiniz.
• Konu eksiğinizin bulunmadığından eminseniz, denemelerde kendinize 150 dakika sınırlaması koyun ve bu süreye sadık kalın. Molalar vermeyin, sınav psikolojisine alışın.
• Mümkünse denemelere sabah 09:30’da başlayın ki vücudunuzun biyolojik saati de sınava alışsın.
• Bu süre sınırlaması koyduğunuz süreden itibaren soruların kontrollerini ve takıldığınız sorular için konu anlatımına göz atma işlemlerini sınav sonrasına bırakın.

Çıkmış Sorulara Daha Çok Dikkat Edin

Çıkmış sorular büyük bir ganimettir. Bu sorular ile enine boyuna uğraşın, didinin. Çıkmış soruları çözerken dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:

• ALES çıkmış soruları yayınevlerinin denemelerini çözdükten sonra çözmenizi tavsiye ediyoruz. Çünkü yayınevlerinin deneme soruları normal ALES sınavından daha kolay ya da daha zor olabiliyor. Sınavdan önce son çözdüğünüz denemeler çıkmış sorular olursa sınav formatına en alışık şekilde sınava giriyor olacaksınız.
• Sınava girmeden önce çıkmış bütün ALES sorularını çözdüğünüzden emin olun.
• ALES çıkmış soruları kendinize 150 dakika sınırlaması koyarak çözün. Mümkünse bunu sabah 09:30’da başlayarak yapın.
• ALES’ten alabileceğiniz maksimum puanı alabilmek için çözemediğiniz bütün soruları sınavdan sonra çözüme ulaştırdığınızdan emin olun.

Çıkmış soruları buradan indirebilirsiniz : ALES Soruları

Çözemediğiniz Soruları Önemseyin

Çözemediğiniz sorularla tekrar tekrar uğraşmanız gerektiğinden, mutlaka çözüme ulaştırmanız gerektiğinden zaten bahsettik fakat, bu son derece önemlidir. Çünkü yanlışlar öğreticidir, yanlışlar sizin eksik olduğunuz noktaları ortaya çıkartır. Eksik olduğunuz noktaların üzerine ne kadar giderseniz o kadar başarılı olursunuz. Çözemediğiniz sorular için şunları yapmaya dikkat edin:

• Denemelerden çözemediğiniz soruları keserek bir koleksiyon yapın. Zaman buldukça bunlara ve çözümlerine göz atın.
• Çözemediğiniz soruları çözüme ulaştırdıktan sonra benzer soru tiplerini kaynaklardan bulun ve onlar üzerinde defalarca pratik yapın.
• Sizinle birlikte hazırlanan arkadaşlarınızdan da çözemediği soruları size göndermelerini isteyin. Onları arkadaşlarınıza nasıl çözebilecekleri konusunda yardımcı olun. Unutmayın ki onların kaçırdığı bir noktayı siz de sınavda kaçırabilirsiniz, bu yüzden bu şekilde çözülmeyen soru pratiği yapmak en akıllıcasıdır.

Planlı ve İstikrarlı Çalışın

ALES’e çalışmaya karar verdiniz, fakat bir gün çalışıp 1 hafta çalışmadığınız oluyor. Bu tarz çalışma yöntemleri size zarar verebilir. Çünkü bilgi kalıcılık ve süreklilik ister. En azından sınava kadar bu sürekliliği korumanız gerekiyor. ALES sınavına çalışma programınızı ayarlarken şunlara dikkat edin:

• Kendinize kesin bir tarih koyun ve o tarihten sonra sürekli olarak ALES çalışması yapın. Biz sınavdan en az 30 gün önce hazırlıklara başlamanızı tavsiye ediyoruz.
• Öncelikle konu eksiklerinizi gidermek için çalışmalara başlayın, konu eksikliklerini gidermeden deneme çözmeye başlamayın. Sadece test soruları çözün.
• Konu eksikliklerini 30 günlük sürecin en fazla 10 gününde gidermeye çalışın.
• Kalan 20 günde, sabah ve akşam olmak üzere günde 2 deneme çözmeye çalışın. Tabi zor geliyorsa günde 1 deneme de çözebilirsiniz. Ne kadar çok deneme çözerseniz o kadar iyi.
• Çalışmalarınızı plandığınız saatler aralığında yapmaya özen gösterin. Unutmayın taviz tavizi getirir. Kendinize taviz vermeye başladığınız anda bir şeyler ters gidiyor demektir.

Zamanı İyi Yönetmek için Mutlaka Hızlı Okuma Kursuna Gidin

ALES sınavının en büyük sıkıntısının zaman olduğundan bahsetmiştik. ALES sınavına giren adaylardan büyük bir çoğunluğunun ortak şikayeti bu. Daha çok soru çözerek bu sıkıntıyı bir nebze azaltabilirsiniz, fakat üstesinden gelemezsiniz.

ALES sınavında zamanı yetirebilmek için  en iyi yapabileceğiniz şey bir hızlı okuma kursuna gitmek. Birçok adayın göz ardı ettiği bu konu aslında hayati bir önem taşıyor.

Hızlı okuma kursuna gitmenizi şiddetle tavsiye ediyoruz, çünkü:

• Hızlı okuma teknikleri bilişsel olarak 21 günde kavranabilir. Günde yaklaşık 1 saatinizi hızlı okuma tekniklerine ayırdığınızda 21 gün sonunda en az 2 kat okuma hızınız artacaktır.
• Okuma hızının artması ile birlikte okuduğunuz metinleri anlama oranınız da artacaktır. Çünkü beyinin asıl işlevi düşünmektir. Bir metini yavaş okuduğunuzda beyniniz bir şeyler düşünmeye vakit bulur ve bu da okuduğunuz metine odaklanmanızı zorlaştırır, dolayısıyla anlama oranınız düşük ya da yavaş olur.
• Okuma hızınız arttıkça beyine giden bilgi hızı da artacağı için beyin bu aralıkta başka şeyler düşünmek yerine okuduğunuz metine daha çok odaklanmanıza yardımcı olacaktır.
• Hızlı okuma sadece ALES için değil, tüm hayatınız boyunca kendinize yaptığınız en iyi iyilik olacaktır. Düşünsenize normalde 3 günde bitirebileceğiniz bir kitabı 1 günde rahatlıkla bitirebileceksiniz.

Sınav Öncesi ve Sınav Sırasında Şunlara Dikkat Edin

Sınav Öncesi

• ALES sınavından en az 3 gün önce uyku saatinizi sabitleyin. En geç 12’de yatın, sabah erken kalkın.
• ALES sınavından bir gün öncesinde de deneme çözün.
• ALES sınavından bir gün önce konu çalışması yaparken aldığınız notları tekrar edin.
• ALES sınav günü erken kalkın, sabah güzel bir kahvaltı yapın.
• Sabah kalktığınızda tuvalet ihtiyacınızı giderin.
• ALES sınav günü sınavdan önce çok su içmemeye dikkat edin. Sınav sırasında tuvalete çıkamayacaksınız.
• ALES sınavı başlamadan önce ihtiyacınız olsun ya da olmasın kontrol amaçlı son bir kez tuvalete gidin.

Sınav Sırasında

• Sınava ilk başladığınızda adaptasyon sıkıntısı çekebilirsiniz. Bu yüzden ilk göz attığınız sorularda sıkıntı çekiyorsanız, hemen sonraki sorulara geçin.
• Çözemediğiniz soruları bir sonraki soruyu çözerken düşünmemeye dikkat edin, sadece çözdüğünüz soruya odaklanın.
• Sayfaları çevirmeden önce çözdüğünüz soruların cevaplarını optiğe işaretlemenizi tavsiye ediyoruz. Optik işaretlemeyi toplu bir şekilde yapmak kaydırma yapma ihtimalinizi artırır, sınav sonuna bırakırsanız sınav bitmeden önce yetiştiremeyebilirsiniz.
• Sınavın kötü gittiğine dair kafanıza düşünceler gelirse onları def edin. ALES sınav sorularının uzunluğu zaman zaman sizi umutsuzluğa sürükleyebilir, sadece her şeyin iyi olacağına, sınavın çok iyi geçeceğine dair kendinize telkin verin.
• Çözemediğiniz soruları sizin için katsayısı yüksek olan testleri bitirdikten sonra tekrar gözden geçirin. Soruları çözüme ulaştıramıyorsanız bile en mantıklı bulduğunuz şıkkı işaretleyin, ALES sınavında 4 yanlış 1 doğruyu götürüyor. Çözemediğiniz 10 sorudan 2’si doğru olsa bile birbirini amorti edecek herhangi bir kaybınız olmayacak. Tabi bu matematik soruları için geçerli değil. Çözemediğiniz matematik sorularını boş bırakın.
• Çözemediğiniz sorulara cevap verdikten sonra tekrar gözden geçirmenizi tavsiye etmiyoruz, çoğu durumda akla gelen ilk cevabın doğru olma ihtimali daha yüksektir. Mantık sorusu, matematik sorusu çözümlerinde bunu yapabilirsiniz, fakat özellikle sözel sorularda bunu tavsiye etmiyoruz.