Bu yazı tumhaber.com’dan alıntılanmıştır.

On bir ayın sultanı Ramazan ayına girmiş bulunuyoruz. Bu ay, Kur’an’ın nüzulüne/indirilmesine başlandığı, Cehennem kapılarının kapandığı, Cennet kapılarının ardına kadar açıldığı, şeytanların zincire vurulduğu, Allah’ın rahmet ve merhametinin coşarak sağanak gibi kullarının üzerine yağdığı bir aydır.

Bu ayda tutacağımız oruçlarla, kılacağımız teravih namazlarıyla, vereceğimiz fitre ve zekâtlarla, durumu uygun olanlarımızın gireceği itikâflarla (mescitte ibadete çekilmekle) nefsimizi arındıracak, kalbimizi saflaştıracak, kardeşlik duygularımızı daha da pekiştirecek, meleklere benzeyecek, melekleşecek, bu suretle yüce yaratıcımıza daha da yaklaşacağız inşallah. Yüce Allah’tan hepimizin Ramazan ayını en güzel şekilde geçirmemizi niyaz ediyorum.

Ramazan kelimesi Arapça “ramaza” fiilinden mastardır ve “yanmak” anlamına gelmektedir. Zira orucun, açlık ve susuzluk sebebiyle insanların ciğerlerini yakması veya günahların yanıp kül olmasına sebep olması veyahut yakıcı günlere tesadüf etmesi yüzünden oruç tutulan aya Ramazan denilmiştir. (Ruhu’l-Beyan, Erkam, 2005, II, 194). Hz. Peygamber de bir hadis-i şeriflerinde “Ramazan ayı, Allah’ın kullarının günahlarını yaktığı için bu adla isimlendirilmiştir” (el-Câmiu’s-Sağîr, I, 103) buyurmuştur.

Bunun yanında Ramazan kelimesinin, ilkbahardan önce gelip, yeryüzünü tozlardan temizleyen yağmur manasına gelen “er-ramdâu” kelimesinden türediği de söylenmiştir. Bu yağmur yeryüzünü nasıl yıkayıp temizliyorsa, Ramazan ayı da oruç, teravih, fitre ve diğer ibadetlerle Müslümanların günahlarını yıkamakta ve kalplerini temizlemektedir. (Tefsir-i Kebir, Akçağ, 1989, IV, 346-347).

Ramazan ayı oruç ayı olmasının yanında, Kur’an’ın nazil olmaya başlandığı bir ay olması ve bu yüzden Kadir gecesini bünyesinde bulundurması dolayısıyla on iki ay içinde Allah katında en faziletli olanıdır. Zira Ramazan ayındaki Kadir gecesinde “Yaradan rabbinin adıyla oku” diye başlayan Alak suresinin ilk ayetleri nazil olmuştur. Bu durumuyla Ramazan ve oruç, Kur’an’ın Hz. Peygamber’e indirilişini bir çeşit kutlama ve vahyin gelişini melek yaşamına benzer bir şekilde karşılama anlamına gelmektedir. Zira melekler yemek ve içmekten münezzehtirler. (H.Döndüren, Evrensel Çağrı K.Kerim, 2005, s. 67).

Yüce Allah oruç ve Ramazan ile ilgili Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır:

“Ey iman edenler, oruç sizden öncekilere farz kılındığı gibi, Allah’a karşı gelmekten sakınasınız diye, sayılı günlerde size de farz kılındı. İçinizden hasta olan veya yolculukta bulunan, tutamadığı günlerin sayısınca diğer günlerde tutar. Oruca dayanamayanlar, bir düşkünü doyuracak kadar fidye verir. Kim gönülden iyilik yaparsa o iyilik kendisinedir. Oruç tutmanız eğer bilirseniz sizin için hayırlıdır.

Ramazan ayı ki onda Kuran, insanlara yol gösterici ve doğruyu yanlıştan ayırıcı belgeler olarak indirildi. Sizden bu ayı idrak eden, onda oruç tutsun; hasta veya yolculukta olan, tutamadığı günlerin sayısınca diğer günlerde tutsun. Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez. Bu kolaylıkları, sayıyı tamamlamanız ve size yol gösterdiğine karşılık O’nu büyüklemeniz için meşru kılmıştır; ola ki şükredersiniz.

Oruç tuttuğunuz günlerin gecesi kadınlarınıza yaklaşmanız size helal kılındı, onlar sizin örtünüz, siz de onların örtülerisiniz. Allah, nefsinize güvenemeyeceğinizi biliyordu, bu sebeple tövbenizi kabul edip sizi affetti; artık onlara yaklaşabilirsiniz. Allah’ın sizin için takdir ettiğini dileyin. Tan yerinde, beyaz iplik siyah iplikten sizce ayırt edilinceye kadar, yiyin için, sonra orucu geceye kadar tamamlayın. Mescitlerde itikâfa çekildiğinizde kadınlarınıza yaklaşmayın. Allah insanlara yasaklardan sakınsınlar diye ayetlerini böylece apaçık bildirir”. (Bakara 2/183-185, 187).

Yukarıdaki ayetlerde Ramazan ayı ve oruçla ilgili hususlar yeterince açıklanmıştır. Ancak yanlış anlamayı ortadan kaldırmak için iki noktayı açmakta fayda vardır:

Yaşlılık ve devamlı bir hastalık sebebiyle oruca dayanamayanlar, yani hiç oruç tutamayacak durumda olanlar tutamadıkları her gün için bir fidye/fitre verirler. Müslüman bilginler bunu yerine getirecek maddi gücü olmayanların tövbe ve istiğfarla meşgul olmaları gerektiğini söylemişlerdir. Çünkü başka yapacak bir şey yoktur. Ancak kişinin kendiliğinden, “ben oruca dayanamıyorum, fidye vereceğim” yaklaşımına girmesi doğru değildir. Gerçekten oruca dayanamayacak kadar hasta ve yaşlı olması gereklidir. Zira oruçta hedef, herkesin hem bu manevi tecrübeyi yaşamasının hem de aç ve muhtaçların durumlarını idrak etmesinin sağlanmasıdır. Hatta Batılı ülkelerde Müslüman olmayan bazı kişilerin bile Müslümanların yaşadıkları tecrübeyi tatmak için birkaç gün de olsa oruç tuttuklarını görüyoruz.

Ayetteki siyah iplikle beyaz ipliğin birbirinden ayırt edilmesi sembolik bir benzetmedir. Burada kastedilen ortalığın aydınlanmaya başlaması, yani fecr-i sadık (gerçek fecir) denilen tan yeri ağarmasının gerçek anlamıyla vuku bulmasıdır. Çünkü fecr-i sadıktan önce fecr-i kâzıb (yalancı fecir) denilen bir geçici aydınlanma olmaktadır ki, burada kastedilen o değildir, ondan bir müddet sonra gerçekleşen fecr-i sadıktır. Yani tan yerinin bir daha kararmayacak şekilde gerçekten aydınlanmasıdır. Bu da bugün takvimlerde imsak denilen vakittir. Oruç bu vakitte başlamakta ve güneş batıncaya kadar sürmektedir.

Yukarıdaki Kur’an ayetlerinin yanında Ramazan ayı ve oruç hakkında Hz. Peygamber’in çok fazla hadis-i şerifi bulunmaktadır. Onlardan bazıları da şunlardır:

“Mübarek bir aya girmiş bulunuyorsunuz. Bu ayda bir gece vardır ki bin aydan hayırlıdır. Bu gecenin hayır ve bereketinden mahrum kalan bir kimse, bütün hayırlardan mahrum kalmış gibidir”. (İ.Canan, K.Sitte Muhtasarı).

“Allah’ın Peygamberi Ramazan ayında diğer aylarda görülmeyen bir gayrete girerdi. Ramazan’ın son on gününde ise çok daha şiddetli bir gayrete geçerdi. Son on günde geceyi ihya eder, ailesini uyandırır, izarını (eteğini) de bağlardı”. (Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai).

“Ramazan ayı gelince, Cennet kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır ve şeytanlar (zincire) vurulur”. (Buhari, Müslim, Nesai).

“Özürsüz, Ramazan’da bir gün oruç tutmayan, bunun yerine bütün yıl boyu oruç tutsa, Ramazan’daki o bir günkü sevaba kavuşamaz”. (Tirmizî).

“Ramazan bereket ayıdır. Allah bu ayda, günahları bağışlar, duaları kabul eder. Bu ayın hakkını gözetin. Ancak Cehenneme gidecek olan, bu ayda rahmetten mahrum kalır.”(Taberânî).

“Ramazan orucu farz, teravih namazı ise sünnettir. Bu ayda oruç tutup, gecelerini de ibadetle geçirenin günahları af olur.” (Nesâî).

“Ramazan ayında ailenizin nafakasını geniş tutun. Bu ayda yapılan harcama, Allah yolunda yapılan harcama gibi sevaptır.” (İbn Ebi’d-Dünya).

“Bir kimse, Ramazan ayında oruç tutmayı farz bilir ve orucun sevabını, Yüce Allah’tan beklerse, geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhârî).

“Cennet’te ‘Reyyân’ denilen bir kapı vardır. Oradan sadece oruçlular girer. Oruçlular girdi mi artık kapanır, kimse oradan giremez”. (Buhari, Müslim, Nesi, Tirmizi).

“Âdemoğlunun her ameli katlan(arak hesaplan)ır. Hayır ameller en az on misliyle yazılır, yedi yüz misline kadar çıkar. Yüce Allah (bir hadis-i kudside) şöyle buyurmuştur: ‘Oruç bu kuraldan hariçtir. Çünkü o sırf benim içindir. Ben de onu (dilediğim gibi) mükâfatlandıracağım. Kulum benim için şehvetini, yiyeceğini terk etti’. Oruçlu için iki sevinç vardır: Biri orucunu açtığı zamanki sevincidir. Diğeri ise rabbine kavuşacağı zamanki sevincidir. Oruçlunun ağzından çıkan koku, Allah katında misk kokusundan daha hoştur”. (İ.Canan, K.Sitte Muhtasarı).

“Kim Allah yolunda bir gün oruç tutsa, Allah onunla Cehennem arasına genişliği yer ile gök arasını tutan bir hendek koyar”. (Tirmizi).

“Kim bir oruçluya iftar ettirirse, kendisine onun sevabı kadar sevap yazılır. Üstelik bu sebeple oruçlunun sevabından hiçbir eksilme olmaz”. (Tirmizi, İbn Mace).

“Oruçlunun susması tesbih, uykusu ibadet, duası makbul, ameli de çok sevaptır.”(Deylemî).

“Kim yalanı ve onunla ameli terk etmezse, (bilsin ki) onun yiyip içmeyi terk etmesine Allah’ın ihtiyacı yoktur” (Buhari, Ebu Davud, Tirmizi).

“Oruçlu çirkin konuşmasın. Birisi kendisine sataşırsa, “Ben oruçluyum” desin.” (Buhârî).

Yukarıdaki hadislerde Hz. Peygamber’in çok önemli noktaları açıkladığını görmekteyiz. Ancak yine iki hususu açmakta fayda vardır:

Ramazan ayı bütün yılın ölçüsü ve bir anlamda gelecek yılın nasıl geçeceğinin belirtisidir. Bu ayı ibadet ve taatla güzel geçiren bütün yılı güzel geçirecek, bu ayı günah ve isyanla kötü geçiren bütün yılı kötü geçirecektir.

Bu ayda şeytanların zincire vurulması çok önemli bir müjdedir. İnsanların bu ayda diğer aylardakinden daha fazla dine yönelmelerinin, oruca rağbet etmelerinin ve beş vakit namazını bile kılmayanların bu ayda günlük namazlara göre çok uzun olan teravih namazını kılmalarının sebebi budur. Çünkü insanın Nefis ve Şeytan denilen en önemli iki düşmanından biri olan Şeytan devre dışı kalmaktadır. Ancak unutmayalım ki bağlanan şeytanlar, cin şeytanlarıdır. İnsan şeytanları denilen şeytanlaşmış insanlar serbesttir, bunların şerrinden korumaya çalışmak lazımdır.

Yazımızı, büyük İslam bilgini ve mutasavvıfı, ikinci bin yılın müceddidi (dini yenileyicisi) İmam Rabbani’nin (ö. 1624) bir mektubundaki (45. mektup, Ter. A. Akçiçek) Ramazan ayıyla ilgili değerlendirmeleri ile bitirelim. Gerçekten de Hz. İmam’ın ifadeleri, hem yukarıdaki ayet ve hadislerde geçen önemli hususları açıklayıcı hem de insanı şevke ve gayrete getirici niteliktedir:

“Bilinmesi gerekir ki Ramazan ayı büyük bir aydır. Bu ayda nafile olarak yapılan namaz, zikir, sadaka ve benzeri ibadetler, diğer aylarda eda edilen farz ibadetlerin sevabı ile eşittir.

Ramazan ayında bir farz ibadeti eda eden, diğer aylarda yetmiş farz eda edenin sevabını alır.

Bir kimse Ramazan ayında bir oruçluya iftar ettirirse, kendisi için günahlarına kefaret olacağı gibi, boynunu da ateş azabından kurtarmış olur.

O iftar ettirdiği kimsenin sevabı kadar kendisine sevap verilir ki, o kimsenin sevabından da bir şey eksilmez.

Ramazan ayında, bir kimse kölesinin (veya hizmetinde bulunanın) vazifelerini hafifletse, Yüce Allah kendisini bağışlar ve Cehennem’den azad eder. Rasulullah Efendimiz, Ramazan ayına girdiği zaman, bütün esirleri serbest bırakırdı. İstek ve ihtiyaç sahiplerine ihsanlar ederdi.

Bir kimse Ramazan ayında hayırlı işler ve yararlı amellerde başarılı olursa sene boyunca başarılı olur. Bu Ramazan ayı dağınıklık ve perişanlık içinde geçerse, sene boyunca dağınıklık ve perişanlık sürer. Bunun için, mümkün olduğu kadar bu ay içinde gönül birliği elde etmeye bakmalıdır. Böyle bir şey için de bu ayı ganimet bilmelidir.

Yüce Sübhan Allah bu gecenin her birinde Cehennem azabını hak etmiş binlerce kimseyi azad eder. Bu ay içinde Cennet kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır, şeytanlar zincire vurulur, rahmet kapıları da açılır.

İftarda acele etmek, sahuru biraz sona bırakmak sünnettir. Bunun üzerinde Rasulullah Efendimiz (sav) önemle dururdu. Bu işlerde önemle durmak şu manayı çıkarır: Kulluk makamına uygun bir şekilde ihtiyacını arz etmek.

Hurma ile iftar etmek sünnettir.

Rasulullah Efendimiz (sav) iftarda şu duayı okurdu: ‘Susuzluk gitti, damarlar ıslandı, inşallah ecir sabit oldu’.

Bu ayda teravih namazı kılmak, Kur’an-ı Kerim’i hatmetmek sünnet-i müekkededir. (Peygamberimizin devamlı yaptığı bir sünnettir). Bunların neticesi çok faydalıdır”.

Yüce Allah hepimize Ramazan ayını ve orucu gereğince idrak etmeyi ve bu ayı en iyi şekilde değerlendirmeyi nasip etsin. Hayırlı bir Ramazan ayı geçirmemiz dileğiyle yüce Allah’a emanet olunuz…